Zwlekanie czyli prokrastynacja

Specjalista:   Lidia Jaroch

Kończy się długi weekend i powoli wszyscy wracamy do naszych codziennych obowiązków. I pewnie wszyscy nie mamy ochoty do nich wracać. To normalne po dłuższym odpoczynku. Jednak zanim przypiszemy sobie lenistwo zastanówmy się, czy naszym problemem nie jest coś innego. Niechęć do wykonywania obowiązków nie zawsze musi oznaczać, że jesteśmy "leniami". Może być związana z czymś zupełnie innym. Tym "czymś zupełnie innym" może być...

Zwlekanie czyli prokrastynacja

Słownik psychologiczny pod pojęciem Zwlekanie(Prokrastynacja) uznaje, że jest to jeden z mechanizmów obronnych. „Jest to odsuwanie w czasie działań o których wiemy, że musimy je podjąć"

Dzięki temu chwilowo czujemy się lepiej, jednak na dłuższą metę jest to niekorzystne – zwlekanie nie uwalnia od konieczności działania, a zmniejsza pole ewentualnego manewru w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych trudności.

Przykład: W firmie mają być zwolnienia grupowe. Pracownik wie o nich, zastanawia się nad tym, ale nie podejmuje żadnej akcji (szukanie nowej pracy) tak długo aż jest za późno na jakiekolwiek działanie”

Pamiętajcie, że różnica pomiędzy zwlekaniem, a lenistwem jest dość istotna, leniwy człowiek jest zadowolony ze swojego stanu, zwlekający ma ciągły niedosyt i sam siebie – mimo, że nie podejmuje działań - łaje za opieszałość.

Odpowiedzcie sobie na kilka pytań, które pozwolą Wam zorientować się czy zwlekanie jest Waszym prawdziwym problemem. A może to tylko lenistwo Was dopadło. Zastanówcie się też, czy Wasza prokrastynacja jest "uśpiona"? Czy może w pełni działa i "ma się dobrze" Może być też tak, że jesteście szczęśliwcami, którzy nie mają problemu ze zwlekaniem. Np. w podejmowaniu decyzji - i tych trudnych, i tych błahych.

Zaczynamy test!

1. Czy masz tendencje do odkładania czynności na bliżej nie określony termin. Np: Zrobię, ale za…….tydzień, miesiąc za rok…..
2. Czy masz problem, aby w jasny i prosty sposób odpowiedzieć sobie na pytanie: ”Od czego powinienem zacząć?"
3. Czy koncentrujesz się jedynie na celach krótkoterminowych? Nie umiesz wyznaczać celów odroczonych w czasie i w związku z tym brakuje Ci motywacji aby skrupulatnie pracować nad długotrwałymi problemami?
4. Czy zawsze czekasz na tzw. „lepszy czas", "lepszy moment", aby rozpocząć działanie? Potrafisz znaleźć wymówki dla siebie dlaczego wszystko odwlekasz? (Obecna chwila nigdy nie jest dla ciebie odpowiednia?)
5. Czy zadania na „w tej chwili do zrobienia” wykonujesz tylko pod presją? (Np. zwolnienie z pracy, konsekwencje prawne? )
6. Czy masz problem, aby ustalić hierarchię i odpowiednie priorytety dla twoich zadań”
7. Czy Masz duże trudności w zarządzaniu własnym czasem i „przecieka” Ci on przez palce?
8. Czy boisz się porażek?
9. Czy w Twoim otoczeniu wciąż panuje bałagan /chaos ? W głowie również……
10. Wyznajesz teorie podzielności uwagi? Uważasz, że jesteś fantastyczny przy wykonywaniu wielu rzeczy jednocześnie?
11. Brak Ci asertywności? Nie potrafisz odmawiać i bierzesz zbyt wiele na swoje „barki”, a później jesteś zły na siebie, ze nie sprostałeś zadaniu, lub czujesz nieproporcjonalne zmęczenie?
12. Czy podejmujesz się wykonania zadania mimo, że doskonale wiesz, ze go nie wykonasz?

Jeśli odpowiedziałeś/łaś tak na ponad 50% pytań, to bardzo możliwe, że masz problem z prokrastynacją, czyli patologicznym odkładaniem wszystkiego na później.

Prokrastynacja „od lat 90-tych ubiegłego wieku traktowana jest jako jedno z zaburzeń psychicznych (lub element np. depresji czy niektórych zaburzeń osobowości), ale można spróbować sobie z nim poradzić – zmieniając nawyk odkładania wszystkiego na później, na inny, zdrowszy, lepiej działający.”

Zwlekanie to konflikt wewnętrzny. Strona racjonalna doskonale wie i rozumie, że im szybciej uporamy się z obowiązkami, tym lepiej i wygodniej. Natomiast ta nieracjonalna część naszego umysłu oczekuje gratyfikacji tu i teraz, chce przyjemności, fajnych zadań i niemyślenia o obowiązkach, które się nagromadziły.

Jako główną przyczynę prokrastynacji, wymienia się 5 lęków, z którymi się zmagamy

1. Lęk przed porażką. Odkładanie pracy tak długo aż będzie za późno, aby ją wykonać. (Idealna wymówka przed porażką).
2. Lęk przed sukcesem. Osoba cierpiąca na prokrastynację odkłada zadania tylko dlatego, że boi się ,ze inni będą jej „mieli za złe” sukces (zazdrość innych). A do tego zwiększą swoje oczekiwania, których zwlekający nie będzie mógł (oczywiście jego zdaniem) zrealizować.
3. Lek przed bezradnością. Prokrastynator wewnętrznie chce mieć wszystko pod kontrolą. Gdy ma się zmierzyć z mało ambitnym zadaniem, odkłada je w nieskończoność, by zachować swoją niezależność i mniemanie o swoich możliwościach.
4. Lęk przed izolacją. Prokrastynator często chce, by ktoś wziął go pod swoje skrzydła, chce przynależeć do grupy lub jednej osoby, gdyż pragnie by ktoś inny zaopiekował się nim i zrobił zadania za niego.
5. Lęk przed intymnością. Obawa przed tym, że inni na tyle zbliżą się do samego prokrastynatora lub jego życia, że od razu zauważą jego wady i popełniane błędy.

Przy zmaganiach z prokrastynacją można skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Farmakoterapia jest rzadko stosowana. Jest kilka rzeczy, które możesz zrobić samodzielnie i zmienić ten zły nawyk w coś lepszego dla Ciebie.

Często bywa tak, że odkładamy jakąś czynność wciąż i wciąż na później, bo jej ogólny rozmiar nas kompletnie przytłacza. Dlatego pierwszą z metod radzenia sobie z prokrastynacją, jest rozpisanie sobie dużego zadania na małe części. W ten sposób łatwiej będzie nam zacząć.

Załóżmy, że np. masz do napisania artykuł. Uwierzcie mi też pisze na ostatni moment. Najpierw muszę go sobie ułożyć w głowie i poczytać co na ten temat napisali inni. Po to, żeby nie powielać informacji. A nawet jeśli je powielę to w takiej formie, żebyście nie „umarli z nudów” czytając tekst. Dopiero później biorę się za faktyczne pisanie.

Jeśli zatem zabierasz się za pisania od dłuższego czasu, a nic Ci nie przychodzi do głowy, napisz cokolwiek na dany temat. Jakieś jedno zdanie. Może Ci się wydawać, że w ten sposób pracę będziesz pisać bardzo bardzo długo ale pamiętaj, że najtrudniej jest zacząć. Po pierwszym zdaniu przyjdą kolejne. A jeśli nie? To nic się nie stanie. Kolejnego dnia też napisz jedno zdanie. Do skutku.

Bardzo ważna jest tez organizacja pracy

Dobrze zrobić sobie listę rzeczy do wykonania, zawiesić ją np. na lodówce i zaglądać co godzinę do listy. Można też zapisać ją sobie w telefonie i ustawić w nim „przypominajkę”. W ten sposób będziemy zaglądać do tego co napisaliśmy i możemy kontrolować wykonanie zaplanowanych zadań. Postarajcie się nie odbiegać za bardzo od zaplanowanych zadań, by się nie rozpraszać

Polecam też poznanie techniki zarządzania czasem. Jedną z moich ulubionych jest tzw. technika Pomodoro - jeśli chcecie abym wam ją przybliżyła wystarczy napisać w grupie lub wysłać wiadomość przez fanpage :)

Zdarza się też, że wciąż odkładamy zadania, które są zwyczajnie nudne

Warto je wykonać w pierwszej kolejności. Tym sposobem zapewniamy sobie komfort psychiczny „odfajkowując” dane zadanie. Nie mamy go wciąż w głowie, nie męczy nas, nie jest uciążliwe i nie utrudnia skupienie się na innych rzeczach.

Najlepiej też zacząć od najtrudniejszego zadania (pamiętajcie, że możesz je sobie rozpisać). Po jego ukończeniu odczujecie ulgę, a Wasza chęć do wykonywania dalszych działań i motywacja mogą zdecydowanie wzrosnąć.

Bywa również tak, że brakuje Nam motywacji, a to ona może pomóc przy walce z prokrastynacją.

Najlepiej działają małe nagrody. Wyznaczcie je sobie i realizujcie! Np. za każde wykonane zadanie z listy zrobicie sobie dobrą kawę, zajrzycie do koleżanki/kolegi obok w pokoju, pogadacie przez telefon, zajrzycie na fb albo zrelaksujecie się. W zmotywowaniu może też pomóc wyobrażenie sobie siebie oraz ulgi i radości, jakie przyjdą po wykonaniu poszczególnych zadań.

Pamiętajcie jednak, by siebie nie karać

Jeśli nie wykonacie zadań z listy, to nic się nie stało. Spróbujcie jutro. I tak każdego dnia, aż do skutku. Nie odkładajcie, próbujcie. Kiedy zmienicie nawyki odkładania wszystkiego na później, pozbędziecie się wielu lęków, które prawdopodobnie Wami rządzą.

Pamiętajcie jednak, że każdy z nas jest indywidualny. I tak samo prokrastynacja prokrastynacji nie równa. Wiecie już, że może wynikać z wielu różnych przyczyn. Tak samo istnieją różne techniki i sposoby na radzenie sobie z nią. Jeśli czujecie, że Wasza prokrastynacja mocno utrudnia Wam życie nie wahajcie się porozmawiać z naszymi specjalistami

Umów się na wizytę online