Dorosłe dzieci i tłumienie emocji
Specjalista: Magdalena Głogowska
O syndromie DDA czyli powiedziano już naprawdę wiele. Podobnie jak o DDD czy DDRR. Wydaje się, że trudno dodać coś więcej w tym temacie. Jest jednak pewna szczególnie istotna kwestia nad którą warto się pochylić. Bo poza mnóstwem innych trudności takie doświadczenia wiążą się też z długoletnim tłumieniem emocji. Ten poważny problem dotyczy wielu osób i może mieć znaczący wpływ na ich życie.
Ale zacznijmy od początku.
Dlaczego Dorosłe Dzieci “uczą się” pewnego sposobu funkcjonowania?
Rozwinięcie nazwy DDA oznacza Dorosłe Dzieci Alkoholików. Syndrom wiaze się rzecz jasna z dorsataniem w rodzinie alkoholowej. Jednak podobne skutki może przynieść dzieciństwo z rodzicami (lub jednym rodzicem) nadużywającymi innych substancji psychoaktywnych. Skrót DDD nawiązuje do wcześniejszej i mówi szerzej o dorosłych dzieciach z rodzin dysfunkcyjnych. Takich w których nie występował problem z używkami. Ale mogło być wiele innych trudności.
Smutne powiedzenie mówi, że:
Na osiedlach domków jednorodzinnych zdarza się tyle samo patologii, co w czynszowych kamienicach
Syndrom DDRR odnosi się do dorosłych dzieci rozwiedzionych rodziców. I o ile rozwody często mogą być jedyną opcją dla zwaśnionych małżonków, o tyle dla dzieci to pewnego rodzaju rozpad ich “stabilnego świata”. Nie zawsze komfortowego, ale znanego.
Te wszystkie nazwy mają jeden wspólny człon: Dorosłe dzieci. Takie, które zwykle doświadczały różnego rodzaju przemocy czy nadużyć. Musiały “przeżyć” w środowisku, w którym nigdy nie powinny się znaleźć. I zrobiły wszystko, co w ich mocy, aby tam przetrwać.
Mimo, że sytuacja mogła zupełnie się zmienić, a stare schematy nie ułatwiają, a utrudniają życie, to jednak są znane. I trudno się ich pozbyć. Jednym z takich mechanizmów jest właśnie tłumienie emocji.
Długotrwałe tłumienie emocji - co to właściwie znaczy?
To trudny proces, w którym jakaś osoba systematycznie i często przez wiele lat hamuje lub ukrywa swoje emocje. Nie wyrażać ich i nie przetwarza w zdrowy sposób. Bywa, że nie robi tego w żaden sposób. Często towarzyszą mu przekonania czyli głęboka wiara, że emocje są “złe”, "niebezpieczne" lub "nieakceptowalne". Dlatego lepiej je ukrywać. A najlepiej stłumić i się ich pozbyć.
Taki stan może być trudny do dostrzeżenia i rozpoznania. Ludzie, którzy się z nim mierzą nieraz są odbierani jako “opanowani”, “rozsądni” czy “twardzi”. Bywa, że inni doceniają w nich takie cechy. To tylko wzmacnia destrukcyjne, dawne mechanizmy.
Trzy najczęstsze przyczyny długotrwałego tłumienia emocji:
- Nacisk na bycie "silnym": Bywa, że takie sytuacje uczą dzieci, że emocje to oznaka słabości. Niestety jest w tym spora rola rodziców. Dzieci, które odczuwają smutek, złość lub lęk, mogą czuć się winne. To sprawia, że trudne emocje stają się jeszcze trudniejsze i prowadzi do ich ukrywania
- Niedostosowanie rodzicielskie: W rodzinach z różnymi dysfunkcjami dzieci często nie doznają wsparcia emocjonalnego ze strony rodziców. Czasem wynika to z zaabsorbowania rodziców samymi sobą - na przykład właśnie w sytuacji rozwodu. Może to prowadzić do unikania wyrażania swoich potrzeb emocjonalnych. A nawet utrudniać okazywanie samych emocji i skutkować ich tłumieniem
- Wzorce rodzicielskie: Tego jak radzić sobie z emocjami dzieci zwykle uczą się od swoich rodziców. W rodzinach, które dotknęły dysfunkcje lub rozpad rodzice nieraz sami ukrywają swoje emocje przed dziećmi. Bywa, że robią to w dobrej wierze - chcą je chronić przed kolejnymi nieprzyjemnościami. Jednak może to prowadzić do tego, że nieumyślnie nauczą swoje dzieci, że emocje to coś złego lub strasznego, czego trzeba unikać i tłumić gdy się pojawiają
(Nie) opłakane skutki
Osoby cierpiące na ten syndrom charakteryzują się tendencją do tłumienia i ukrywania swoich emocji, co może prowadzić do poważnych konsekwencji dla ich zdrowia psychicznego i emocjonalnego. Długoletnie tłumienie emocji może mieć i zwykle ma nieprzyjemne konsekwencje. Może prowadzić do problemów nie tylko ze zdrowiem psychicznym, ale też fizycznym..
- Zwiększone ryzyko problemów emocjonalnych i psychicznych: Długotrwałe tłumienie emocji może prowadzić do stanów lękowych i depresyjnych. To smutne, ale nieprzeżyte i nieprzepracowane uczucia i emocje nie znikają. Mogą i zwykle narastają. A przez to stają się jeszcze trudniejsze do regulowania
- Problemy w relacjach: Osoby tłumiące emocje zazwyczaj mają trudności w budowaniu zdrowych relacji - czy to przyjaźni, czy związków. Nie potrafią wyrazić swoich potrzeb i inni, nawet gdy chcą być życzliwi i wspierający często nie potrafią dostosować się do nich. Z kolei nie okazywanie uczuć czy emocji może być trudne właśnie dla tych bliskich. Tym bardziej, że tłumione są często także pozytywne emocje. Bywa, że osoby, które zbyt długo tłumiły swoje emocje w ogóle nie płaczą. Mogą przez to sprawiać wrażenie zimnych lub nieczułych. Prawda często jest taka, że nie płaczą, bo… nie potrafią…
- Problemy zdrowotne: Tłumienie emocji przez dłuższy czas (bywa, że lata i dekady) wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Nieraz prowadzi do bólów głowy czy mięśni. Może przyczyniać się do problemów z ciśnieniem, sercem i całym układem krążenia. Osłabia też układ odpornościowy.
- Trudności w radzeniu sobie ze stresem, złością czy lękiem: Jeśli tłumimy emocje one zwykle narastają. To już wiemy. Jaki ma to skutek? Ano taki, że emocja czy stan, z którym moglibyśmy sobie poradzić urośnie do “rozmiaru”, który nas przerośnie. Poza tym tłumiąc i nie dopuszczając do siebie emocji nie mamy okazji, żeby nauczyć się je przeżywać i regulować. Skutkiem mogą być stany lękowe, wybuchy złości, napady niepokoju i stresu.
Z przykrością, ale podejrzewam, że pewnie wiele z Was miało takie doświadczenia. Jeśli zauważacie u siebie takie trudności pomyślcie o wizycie u specjalisty. Nieraz już pierwsza konsultacja terapeutyczna otwiera nam oczy na wiele z naszych mechanizmów. I pozwala zacząć budować nowe, bardziej samo-wspierające
Ważne jest zrozumienie, że tłumienie emocji nie jest zdrowym sposobem radzenia sobie z nimi. Terapia czy grupy wsparcia mogą pomóc osobom, które doświadczają tego problemu. Mają wówczas szansę nauczyć się zdrowych sposobów przeżywania emocji i ich wyrażania
Autorka: